Na jakie choroby powinniśmy się zaszczepić
Jeszcze przed pojawieniem się koronawirusa, szczepienia ochronne miały swoich zdeklarowanych zwolenników i zagorzałych przeciwników. Pierwsi pewni, że dzięki nim mogą uniknąć poważnych chorób, drudzy – przekonani, że negatywne konsekwencje szczepienia przewyższają jego prozdrowotne zalety.
Prawdą jest, że nie wszystkie szczepienia, które przeszliśmy w dzieciństwie, chronić będą nas przez całe życie. Dlatego niektóre trzeba powtarzać, przyjmując dawki przypominające.
Grypa…
… niebezpieczna jest ze względu na powikłania, pojawia się sezonowo, czasem nawet wywołując epidemie. Powinny zaszczepić się na nią osoby szczególnie narażone na zachorowanie, a więc np. pracownicy służby zdrowia, nauczyciele, sprzedawcy, kobiety w ciąży (choroba może spowodować poronienie lub obumarcie płodu), a także przewlekle chorzy i seniorzy z obniżoną odpornością. Zwykle szczepimy się przed rozpoczęciem sezonu grypowego.
Pneumokoki
Zakażenia bakteryjne pneumokokami dramatycznie pogarszają rokowania przy koronawirusie.Choroba ta atakująca układ oddechowy oraz może wywołać zapalenie opon mózgowych, a nawet sepsę. Narażone są szczególnie dzieci, ale też dorośli, którzy mogą być nosicielami bakterii, stwarzając zagrożenie np. dla własnych pociech i wnuków. Zdarzają się przypadki ciężkiego zakażenia pneumokokami u dorosłych, w szczególności u przewlekle chorych z niedoborami odporności i z problemami układu krążenia oraz chorobami: serca, płuc, nerek, wątroby, osób bez śledziony, z cukrzycą, z wadami czy urazami czaszki lub mózgu, niesłyszące i cierpiące na przewlekłe choroby ucha środkowego, a także zagrożone koronawirusem. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciwko pneumokokom – polisacharydowa i skoniugowana, o podaniu których decyduje lekarz.
Krztusiec
Szczepionka na krztusiec zwany też kokluszem chroni przez ok. 6-12 lat, warto więc przyjąć kolejną dawkę. Jego objawy, to: bardzo długo utrzymujący się kaszel, wymioty, gorączka, bóle głowy i mięśni, wzmożone pocenie i utrata masy ciała. Krztusiec może powodować poważne powikłania: wtórne bakteryjne zapalenie płuc, niedodmę, odmę opłucnową, przepuklinę pachwinową, krwawienia, nietrzymanie moczu, złamania żeber, rozwarstwienie aorty. Na zachorowanie narażone są osoby o niskiej odporności, kobiety ciężarne oraz cierpiące na przewlekłe choroby układu oddechowego. Dostępna jest nowoczesna szczepionka w postaci preparatu złożonego, uodporniającego także na tężec, błonicę i chorobę Heinego-Medina (poliomyelitis).
Błonica…
… nazywana też dyfterytem, krupem lub dławcem – może prowadzić do zapalenia mięśnia sercowego, martwicy cewek nerkowych i zaburzeń działania układu nerwowego. A w konsekwencji nawet do uduszenia, zatrzymania akcji serca lub powikłań neurologicznych, takich jak: porażenie podniebienia i tylnej ściany gardła, porażenie mięśni odpowiedzialnych za ruchy gałek ocznych, porażenia kończyn i mięśni twarzy. Dorośli powinni szczepić się co 10 lat szczepionką skojarzoną przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP/DTaP). W przypadku przeciwwskazań do szczepień przeciw krztuścowi – szczepionką DT (przeciw błonicy i tężcowi) lub szczepionką monowalentną D (przeciwko błonicy).
Tężec
Niezwykle łatwo jest zarazić się nim na skutek skaleczenia lub zranienia, gdyż jego bakterie występują m.in. w glebie, kurzu i wodzie. Przebieg choroby jest bardzo ciężki, a śmiertelność u noworodków sięga 8 na 10 przypadków, natomiast u dorosłych 5 na 10 osób. Przeciwko tężcowi można się zaszczepić szczepionką monowalentną, a także skojarzoną szczepionką dwuwalentną uodparniającą na tężec i błonicę; skojarzoną szczepionką trójwalentną przeciwko – tężcowi, błonicy i krztuścowi lub skojarzoną szczepionką trójwalentną ze szczepionką przeciwko polio i preparatem uodparniającym przeciwko zakażeniu bakteriami Haemophilus influenza typu B (powodującymi zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę, zapalenie nagłośni, zapalenie płuc, stawów lub szpiku kostnego).
Odra…
… zakaźna i niebezpieczna przede wszystkim dla dzieci, objawia się gorączką, wysypką i światłowstrętem. Podobnie chorują osoby dorosłe, przy czym im są starsze, tym przebieg odry może być cięższy i groźniejszy, zwłaszcza u osób z problemami układu krążenia. Szczególnie niebezpieczne są powikłania neurologiczne, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenia wielonerwowe czy nerwów czaszkowych oraz podostre stwardniające zapalenie mózgu (LESS) kończące się śmiercią. Na odrę szczepione są dzieci w wieku od 12 do 15 miesiąca życia, szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, różyczce i śwince (szczepionka MMR) lub odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej (szczepionka MMRV). Powinny też szczepić się osoby dorosłe, po wcześniejszym sprawdzeniu statusu odporności przeciw odrze w swojej dokumentacji medycznej. Ponieważ raz przechorowana pozwala zachować odporność na całe życie.
Różyczka…
… szczególnie jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż powoduje wady rozwojowe płodu, a także może doprowadzić do poronienia. Przejawia się powiększonymi węzłami chłonnymi, gorączką i wysypką. Poważniejszy przebieg ma różyczka u osób dorosłych, u których dodatkowo pojawiają się ból głowy, oczu, gardła, zmęczenie i brak apetytu. Mogą też wystąpić powikłania: zapalenie spojówek oraz ból mięśni i stawów, a czasem małopłytkowość i zapalenie mózgu. Zaszczepić powinny się osoby, które nie chorowały na różyczkę, a także kobiety przynajmniej trzy miesiące przed planowaną ciążą.
HPV
Wirus brodawczaka szerzony jest głównie drogą płciową, doprowadzając do rozwoju nowotworów: szyjki macicy, odbytu, jamy ustnej, pochwy, sromu, prącia oraz kłykcin kończystych. Szczepieniu powinny się poddać zarówno kobiety, jak i mężczyźni jeszcze przed rozpoczęciem współżycia płciowego. Przeciwko HPV można zaszczepić się szczepionkami: dwuwalentaną, czterowalentną i dziewięciowalentną, które chronią przed najbardziej onkogennymi typami tego wirusa.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A i typu B
Na wzw A i wzw B powinny zaszczepić się osoby planujące podróż do krajów tropikalnych, osoby pozostające w kontakcie z zakażonym wirusem HBV oraz wskazane do zabiegu chirurgicznego (wzw B). Ryzyko zachorowania niosą np. zabiegi operacyjne, stomatologiczne i kosmetyczne, tatuaże, a także kontakty seksualne z nosicielem wirusa. Przeciwko wzw B można zaszczepić się szczepionką pojedynczą lub połączoną przeciw wzw A i wzw B, ale też szczepionką wysoko skojarzoną przeciw: błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Hib, wzw B w jednym wkłuciu.
