Hashimoto – choroba niszcząca tarczycę
Zło samo w sobie? – to organizm niszczący własne komórki. Tak właśnie dzieje się w przypadku przewlekłego autoimmunologicznego zapalenie tarczycy, tzw. choroby Hashimoto, kiedy komórki tarczycy są uszkadzane przez własne przeciwciała. Powolne niszczenia i zwłóknienie gruczołu, prowadzi do niedoczynności tarczycy, a w rezultacie do zmniejszenia produkcji hormonów – trójjodotyroniny oraz tyroksyny.
Chorobę powinien zdiagnozować lekarz, najlepiej na podstawie badań laboratoryjnych określających stężenie hormonów w surowicy krwi – TSH, FT4 i FT3 łącznie z oznaczeniem miana przeciwciał przeciwtarczycowych, a także za pomocą USG tarczycy obrazującego zapalenie lub zanik gruczołu czy też zmiany ogniskowe, jak np. guzki. Na Hashimoto znacznie częściej chorują kobiety, a zagrożenie zachorowaniem wzrasta z wiekiem.
Tajemnicza choroba na całe życie
Choroba swą nazwę zapożyczyła od nazwiska japońskiego chirurga Hakaru Hashimoto. Pomimo, że określił jej objawy, dotychczas nie są znane przyczyny, a na rozwój choroby mogą mieć wpływ czynniki genetyczne oraz środowiskowe, np. infekcje, stres, palenie papierosów i niektóre leki. Niepokojące powinno być niebolesne powiększenie tarczycy, tzw. wole, później gruczoł staje się coraz mniejszy, a czasem pojawiają się guzki. Mogą też wystąpić objawy charakterystyczne dla niedoboru hormonów tarczycy, a więc: zmęczenie, nadwaga, zaparcia, zaburzenia pamięci, depresja, sucha i łuszcząca się skóra, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, zachrypnięty głos, nietolerancja na zimno, zwolnienie akcji serca, obniżenie ciśnienia tętniczego, zaburzenia miesiączkowania, niepłodność oraz obrzęki twarzy, a w szczególności powiek.
Do wywołania choroby lub pogorszenia jej stanu mogą przyczynić się niezwiązane z nią problemy zdrowotne np. obturacyjny bezdech senny. Osoby, a zwłaszcza kobiety z zaburzeniami procesu oddychania w trakcie snu, wykazują większą podatność na chorobę Hashimoto równolegle z nasileniem obturacyjnego bezdechu sennego. Zakłócenia snu w nocy niekorzystnie wpływają na stężenia hormonów tarczycy i hormonu pobudzającego tarczycę, a w konsekwencji mogą pogorszyć przebieg choroby.
Niewskazane dla chorujących na Hashimoto jest nadmierne spożycie jodu. O ile jego niedostatek może być związany z niedoczynnością tarczycy, to nadmiar jodu w diecie prowadzi do objawów autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Dlatego jod należy dawkować wyłącznie pod kontrolą lekarza.
Na przebieg choroby Hashimoto wpływa też przyjmowanie niektórych leków, a przede wszystkim onkologicznych i przeciwwirusowych, np. stosowanych w wirusowym zapaleniu wątroby typu B.
Poważnym zagrożeniem dla rozwoju chorób autoimmunologicznych, w tym Hashimoto jest zanieczyszczenie środowiska. Na długiej liście znajduje się m.in. palenie papierosów czy zatrucie metalami ciężkimi, a w szczególności rtęcią znajdującą się chociażby w amalgamatowych wypełnieniach stomatologicznych. Badania wykazały, że usunięcie tzw. srebrnych plomb u osób z nadwrażliwością na rtęć przyczyniło się do zmniejszenie ilości przeciwciał przeciwko tarczycy i w efekcie do skuteczniejszego leczenia zapalenia tarczycy.
Choroby autoimmunologiczne, a więc i Hashimoto, często łączone są z występowaniem wirusów, pasożytów wewnątrzkomórkowych czy L-form bakterii (będących częścią mikroflory bakteryjnej, a odpowiedzialnych za choroby przewlekłe). Każda więc próba wyeliminowania czynników przyczyniających się do rozwoju choroby, może złagodzić jej przebieg.
Natura wsparciem dla farmakologii
Nieleczona choroba Hashimoto prowadzi do m.in.: nadwagi, nadmiaru cholesterolu, wahań nastroju, obniżenia aktywności intelektualnej i fizycznej oraz problemów kardiologicznych.
Chociaż nie jest możliwe całkowite wyleczenie choroby, niedobory hormonów w tarczycy uzupełnia się lekiem – lewotyroksyną, która jest analogiem tyroksyny, czyli jednego z hormonów tego gruczołu. Można też wspierać się naturalnymi sposobami, jak np. odpowiednią dietą, która powinna bilansować niedobory np. jodu, selenu, witamin – A, D i z grupy B, a także być bogata w wielonasycone kwasy tłuszczowe i żelazo. Stan zapalny tarczycy można też zmniejszyć stosując melatoninę – hormon snu.
W chorobie Hashimoto należy ograniczyć produkty zawierające goitrogeny, które znajdują się m.in. w kapuście, brokułach, kalafiorze, brukselce, szpinaku, jarmużu i rzodkiewkach. Obecność ich w tych warzywach wpływa na pracę tarczycy, obniżając wchłanianie jodu. Warto też pamiętać, że Hashimoto, pomimo iż rozpoczyna się w tarczycy dotyczy całego organizmu, i tylko konsekwentne leczenie oraz odpowiedni sposób odżywiania się ułatwi walkę z tą chorobą.
